Mazowsze, region położony w centralnej Polsce, w pierwszej połowie XV wieku znajdowało się w specyficznej sytuacji politycznej. Od XIII wieku, po rozbiciu dzielnicowym Polski, Mazowsze było jednym z wielu niezależnych księstw rządzonych przez lokalnych książąt z dynastii Piastów. Na początku XV wieku Mazowsze było podzielone na kilka mniejszych księstw, co wpływało na jego wewnętrzną politykę i relacje z sąsiednimi państwami.
Mazowsze było podzielone na księstwa: Płockie, Warszawskie, Rawskie i Czerskie. Książę Janusz I Starszy rządził w Warszawie i Czersku, zaś Siemowit IV w Płocku i Rawie. Podział ten wpływał na złożoność relacji wewnętrznych oraz na zewnętrzną politykę Mazowsza. Każdy z książąt starał się zabezpieczyć swoje dziedzictwo i wpływy, co niejednokrotnie prowadziło do konfliktów i sojuszy zewnętrznych.
Następca Janusza Warszawskiego
Bolesław IV Warszawski urodził się około 1421 roku jako syn księcia mazowieckiego Janusza I Starszego i jego żony Danuty Anny, córki wielkiego księcia litewskiego Kiejstuta. Bolesław był członkiem dynastii Piastów, jednej z najważniejszych i najdłużej panujących dynastii w historii Polski.
Dzieciństwo Bolesława IV przypadło na okres, kiedy Mazowsze było samodzielnym księstwem, chociaż formalnie uznającym zwierzchnictwo króla Polski. Wychowywał się na dworze ojca w Warszawie, gdzie otrzymał staranne wykształcenie zgodne z ówczesnymi standardami książęcymi, obejmujące zarówno nauki humanistyczne, jak i szkolenie wojskowe.
Objęcie władzy i zjednoczenie Mazowsza
Bolesław IV objął władzę w księstwie mazowieckim po śmierci swojego ojca Janusza I w 1429 roku. Początkowo panował wspólnie ze swoim bratem, Januszem II. Współrządy trwały do 1454 roku, kiedy to Janusz II zmarł, a Bolesław IV został jedynym władcą Mazowsza.
Panowanie Bolesława IV charakteryzowało się dążeniem do umocnienia pozycji księstwa mazowieckiego. W dokumencie z 1454 roku, znanym jako "Statuty Płockie", Bolesław IV wprowadził szereg reform administracyjnych i prawnych, mających na celu usprawnienie zarządzania państwem. Źródła wskazują, że dążył do centralizacji władzy i ograniczenia autonomii lokalnych feudałów.
Polityka Bolesława IV
Bolesław IV prowadził aktywną politykę zagraniczną, starając się utrzymać równowagę między Polską a Litwą. Był związany sojuszem z Kazimierzem IV Jagiellończykiem, królem Polski, co potwierdza dokument z 1462 roku, w którym książę mazowiecki zobowiązuje się do wspierania króla w konfliktach z Zakonem Krzyżackim.
Bolesław IV zainicjował szereg działań mających na celu rozwój gospodarczy Mazowsza. Dokumenty z tego okresu, w tym przywileje dla miast takich jak Płock i Warszawa, świadczą o jego staraniach w zakresie rozwoju handlu i rzemiosła. Książę wspierał lokacje nowych miast i wsi na prawie niemieckim, co miało sprzyjać napływowi osadników i rozwoju rolnictwa. W 1457 roku Bolesław IV przeprowadził reformę monetarną, wprowadzając nową monetę mazowiecką, co było istotnym krokiem w stabilizacji gospodarki księstwa. Reforma ta została potwierdzona w dokumentach skarbowych z tego okresu.
Bolesław IV był również mecenasem Kościoła, co potwierdzają liczne fundacje sakralne, w tym budowa nowych kościołów i klasztorów. W 1464 roku ufundował kolegiatę w Pułtusku, co jest udokumentowane w aktach kościelnych. Książę wspierał również rozwój edukacji. Za jego panowania powstały pierwsze szkoły parafialne w Mazowszu, co miało znaczący wpływ na poziom wykształcenia lokalnej ludności. W aktach kapituły płockiej z 1472 roku znajduje się zapis o jego wsparciu dla szkół parafialnych.
Bolesław IV zmarł w 1454 roku. Po jego śmierci księstwo zostało podzielone między jego synów, co doprowadziło do dalszego osłabienia władzy centralnej. Jego rządy były okresem przejściowym, który przygotował Mazowsze do integracji z Koroną Polską w XVI wieku.
Fot. wikipedia
