Serwis korzysta z plików cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę, że będą one umieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo zmienić ustawienia dotyczące plików cookies w swojej przeglądarce.

Dowiedz się więcej o ciasteczkach cookie klikając tutaj

Gen. Kazimierz Sosnkowski –  bohater Niepodległości (I)

13-11-2019 21:16 | Autor: Prof. dr hab. Marian Marek Drozdowski
Piórem prof. dr. Mariana Marka Drozdowskiego, który jest autorem pogłębionej biografii gen. Kazimierza Sosnkowskiego, przypominamy sylwetkę tego wybitnego Polaka, jednego z faktycznych ojców niepodległości, uzyskanej w 1918 roku. Sosnkowski był prawą ręką Józefa Piłsudskiego, jego najbliższym współtowarzyszem i w wolnej już ojczyźnie odegrał kluczowa rolę w tworzeniu regularnego Wojska Polskiego.

Urodził się 19 listopada 1885 r.  w Warszawie jako syn Józefa i Zofii  z Drabińskich. Ojciec Józef  Bogdan  (1832-1895)  był inżynierem chemikiem , kierownikiem warszawskiej Probierni, posiadającym zamiłowania muzyczne, stąd przez  pewien czas był dyrektorem Towarzystwa Muzycznego  w Warszawie. Zadbał o podstawowe wykształcenie  muzyczne swego syna Kazimierza,  który grał na fortepianie, zyskując podziw swoich przyjaciół. Były to radosne chwile wytchnienia po ciężkiej służbie i pracy . Uczestnicząc w tajnych kółkach  w V Gimnazjum Klasycznym w Warszawie, Kazimierz musiał przenieść się do Petersburga, gdzie dzięki pomocy znajomych ojca ze złotym medalem  zdał maturę w XII Gimnazjum Klasycznym.

.Po powrocie do Warszawy w 1904 r. zdał egzamin konkursowy na Wydział Architektury Warszawskiego Instytutu  Politechnicznego. Bardzo emocjonalnie przeżył zorganizowaną 13 listopada 1904 r.  demonstrację PPS  na pl. Grzybowskim przeciw brance Polaków na front japoński. Wkrótce sam aktywnie uczestniczył w manifestacjach, wiecach,  poświęcając się działalności konspiracyjnej  w Organizacji Bojowej PPS. W lutym 1906 r. na  VIII Zjeździe PPS we Lwowie  poznał Józefa    Piłsudskiego, akceptując jego program walki o niepodległość . Za jego namową wstąpił  w Krakowie  do zakonspirowanej „szkoły bojowej”, którą prowadził Władysław Jaxa-Rożen. Po jej ukończeniu został komendantem  Okręgu Warszawskiego  Organizacji Bojowej, członkiem Wydziału Bojowego PPS, współorganizatorem  15 sierpnia  1906 r. „krwawej środy”. Jesienią 1906 r. zaś objął komendanturę radomskiego okręgu Organizacji Bojowej, a następnie    okręgu OB w Zagłębiu Dąbrowskim. Po przegranej rewolucji  wystąpił z Organizacji Bojowej . W

styczniu 1907 r studiował architekturę w Szwajcarii, Włoszech, szczególnie we Florencji i Mediolanie, nie mając środków na formalne studia. We wrześniu 1907 r, kontynuował je na Wydziale Architektury  Szkoły Politechnicznej we Lwowie. W tym czasie  poślubił  Stefanię Sobańską, pracującą w  lwowskiej  księgarni Altenbergów. Pracował także  w Komitecie Zagranicznym PPS i z inicjatywy Piłsudskiego powołał  w 1908 r. Związek Walki Czynnej – organizację wojskową,  bezpartyjną , konspiracyjną, mającą na celu wychowanie oficerów powstania zbrojnego  przeciw Rosji.  Z organizacji tej wyłonił się legalny Związek Strzelecki i Drużyny Strzeleckie. Komendantem  Związku  od wiosny 1910 r. został    Józef Piłsudski, a Szefem Sztabu  Kazimierz Sosnkowski, obdarzony talentem organizacyjnym.

Jego częste wyjazdy inspekcyjne do Królestw Polskiego,  Francji, Szwajcarii, Belgii , Anglii pokrzyżowały mu zdanie egzaminów końcowych  na dyplom inżyniera architekta. Od 31 lipca 1914 r.  brał udział w  wojennej mobilizacji Związku Strzeleckiego, 2 sierpnia w odprawie za kordon kawaleryjskiej siódemki Beliny, a 6 sierpnia w wymarszu z Oleandrów „kadrówki” T. Kasprzyckiego.

Sosnkowski samodzielnie  dowodził  wkrótce 1.  pułkiem Strzelców w walce z Rosjanami (12-13 sierpnia)  pod Kielcami.  8 października  1914 r. został  ppłk 1 pułku Legionów, realizując obok obowiązków wojskowych misje polityczne. W dniach 22-25 grudnia 1914 r. kierował dowodził I Brygadą w bitwie pod Łowczówkiem koło Tarnowa, odpierając trzykrotnie ataki rosyjskie. W bitwie tej wziął do niewoli  kilkuset jeńców po brawurowych kontratakach. Później  dowodził w walkach I Brygady;    w maju    pod  Konarami,  w czerwcu w bojach pościgowych pod Bidzinami, w sierpniu pod Makarowem, Kowalikami, Wysokiem Litewskim i pod Czartoryskiem. W październiku dowodził samodzielną grupą  I Brygady walczącą nad Styrem. Jesienią tego roku na polecenie Piłsudskiego przeprowadził inspekcję działającej w konspiracji  Polskiej Organizacji Wojkowej. W Legionach, walczących  o usamodzielnienie się od Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego aktywnie działał – obok Józefa Hallera, Bolesława Roji, Edwarda Rydza-Śmigłego w Radzie Pułkowników, powołanej  14 lutego  1916 r. Jako szef I Brygady, mianowany  10 maja na pułkownika, był bardzo lubiany przez żołnierzy. Poza  służbą  grał z nimi w piłkę nożną i towarzyszył im na skromnych biesiadach, czasami wzbogaconymch jego grą na fortepianie lub na starym pianinie. I już nie na fortepianie, lecz na polu walki odegrał  istotną rolę w najkrwawszej  i najbardziej zaciętej bitwie Legionów pod Kostiuchnówką, rozpoczętej 4 lipca 1916 r. W bitwie tej zginęło  604  żołnierzy I Brygady i  a 35 oficerów poległo względnie zostało ciężko rannych. Po bitwie J. Piłsudski złożył dymisję, protestując wobec z polityki mocarstw centralnych.  Dymisję przyjęto .26 września.  Sosnkowski  przejął dowództwo na I Brygadą, ale i jego z tej funkcji zdjęto. Po ogłoszeniu  Aktu 5 listopada 1916 r.  o  o powstaniu „niepodległego” Królestwa Polskiego, kryzys przysięgowy w Legionach  został zażegnany i J. Piłsudski wstąpił do Tymczasowej Rady Stanu jako przewodniczący jej Komisji Wojskowej . Po przezwyciężeniu niemieckich przeszkód    11 kwietnia 1917 r. jego zastępcą został Sosnkowski ,pracując jednocześnie  w Komendzie Naczelnej POW.  Obaj zdawali sobie sprawę  z konieczności reorientacji  politycznej ruchu wojskowego, którym kierowali, po deklaracji z 22 stycznia 1917 prezydent USA Woodrowa Wilsona o prawie Polski do niepodległości i po deklaracji  w tej sprawę Tymczasowego

Rządu Rosyjskiego    z 31 marca 1917 r. oraz powołaniu 7 czerwca tegoż roku Armii Polskiej we Francji przez jej prezydenta. Z początku lipca 1917 r. Piłsudski i Sosnkowski  podali  się do dymisji. Była to zapowiedź kryzysu przysięgowego Legionów. Obu Niemcy aresztowali, wywożąc    do Gdańska, gdzie ich rozdzielono . Sosnkowski został później wywieziony do podberlińskiego Spandau, 6 sierpnia  do nadreńskiej fortecy Wesel,  a 22 sierpnia, po roku w samotnej celi o wyższych standardach  przeniesiono go do pawilonu,  w którym przebywał Piłsudski. Tutaj odbywali długie rozmowy na temat przyszłości Polski po klęsce mocarstw centralnych, grali w szachy i odbywali wspólne spacery    po przyległym ogrodzie ,a pod koniec pobytu, pod eskortą  zwiedzali Magdeburg.

cdn.

Wróć