W dniu 23 marca 1949 r. Radzie Komunikacyjnej przy Ministerstwie Komunikacji przedstawiono projekt wstępny pierwszej linii Szybkiej Kolei Miejskiej na kierunku północ – południe (Młociny – Natolin). Od Służewa, w rejonie Wyścigów Konnych, trasa odginała się w kierunku pasma ursynowskiego i przechodziła poza Las Kabacki do Klarysewa.
Projekty układów metra w Warszawie w latach 1961, 1964 i 1969 przewidywały przejście przez pasmo ursynowskie w związku z zaplanowaniem wybudowania gigantycznego osiedla dla 150 tys. mieszkańców.
W 1975 r. opracowane zostały założenia techniczno-ekonomiczne I linii metra w znanym nam dzisiaj kształcie, a 25 stycznia 1982 roku gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił w trakcie sesji Sejmu, że w 1983 r. rozpoczęta zostanie budowa metra w Warszawie.
Głos ursynowian usłyszała władza
W dniu 23 listopada 1981 r. w Domu Rodzinnym przy ul. Koński Jar odbyło się otwarte spotkanie Ursynowskiego Klubu Spółdzielcy „Komunikacja na rzecz Ursynowa”. Na moje zaproszenie, jako prezesa Klubu, oprócz zainteresowanych mieszkańców przybyli: Augustyn Dobiecki – zastępca dyrektora Wydziału Komunikacji Urzędu m. st. Warszawy, Wojewódzki Inżynier Ruchu; Grzegorz Lewandowski – dyrektor wojewódzkiego zarządu dróg i Mostów; Aleksander Kawalec – dyrektor Stołecznej Dyrekcji Inwestycji Spółdzielczych Ursynów. Na sali, nie licząc gości, znalazło się 46 osób, o czym świadczy zachowana lista obecności. Tego dnia zebrani powołali do życia Zespół Komunikacji UKS.
„Właściwy standard obsługi komunikacyjnej zespołu zapewnić może wyłącznie zbudowanie i uruchomienie linii metra […], należy oprzeć komunikację do centrum o całodzienne autobusy przyspieszone, kursujące również w dni wolne od pracy, których uzupełnieniem byłyby lokalne linie autobusowe kursujące po ulicach wewnętrznych zespołu. [...] uzupełnić istniejący układ drogowy Ursynowa o elementy warunkujące prawidłową obsługę komunikacyjną tj. zbudować al. Komisji Edukacji Narodowej”. Cytowane zdania pochodzą z opracowania „Ocena i propozycje usprawnienia komunikacji zbiorowej w paśmie Ursynów – Natolin”. Raport ten został wysłany do ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. Podpisali go liderzy Zespołu: Jadwiga Michałowska-Furman, Paweł Gajowniczek i Leszek Mazurkiewicz.
Spółdzielcy upomnieli się o metro
W czasach, o których piszę, nie istniał samorząd terytorialny. O sprawy Ursynowa w Dzielnicowej Radzie Narodowej Mokotów zabiegały rady osiedli SBM „Ursynów’, które zorganizowały komitety osiedli – dziś byśmy je nazwali jednostkami pomocniczymi dzielnicy – oraz Ursynowski Klub Spółdzielcy.
Po rozmowach z kolegami z Ursynowskiego Klubu Spółdzielcy wybrałem się na niedziennikarską rozmowę z Jerzym Majewskim, który pod odejściu z funkcji prezydenta Warszawy był już pełnomocnikiem rządu ds. metra. Przedstawiłem mu swój pomysł na zorganizowanie obywatelskiego komitetu, działającego z jednej strony jako lobby na rzecz metra, a z drugiej jako organizacji, która będzie płaszczyzną konsultacji pomiędzy mieszkańcami a budowniczymi. Pomysł przyjęty zostałem życzliwie. Majewski radził, by dobrze przygotować inicjatywę i obiecał poparcie. Uskrzydlony wracałem na Ursynów, czując, że znowu uda się coś załatwić.
W dniu 31 marca 1982 r. na moje zaproszenie tenże Majewski, pełnomocnik rządu ds. metra, spotkał się z działaczami Ursynowskiego Klubu Spółdzielcy. Frekwencja w „Domu Rodzinnym” przy ul. Koński Jar była jak zwykle ogromna. Łaknęliśmy każdej informacji. Tego dnia UKS wystąpił z inicjatywą zorganizowania Społecznego Komitetu Budowy Metra. Uzyskałem poparcie Andrzeja Ziemskiego, redaktora naczelnego popularnego dziennika „Sztandar Młodych”, gdzie pracowałem jako dziennikarz. Po opublikowaniu apelu w gazecie zgłosiło się do mnie szereg osób. Przystąpiłem do organizowania Komitetu.
Dokładnie 25 października 1982 r. odbyło się zebranie założycielskie Społecznego Komitetu Budowy Metra. Organizacja ta działa do dzisiaj, od kilkunastu lat jako stowarzyszenie rejestrowane. Wśród założycieli znaleźli się mieszkańcy Ursynowa. Zapamiętałem Jana Trzcińskiego, Wojciecha Matyjasiaka i Bogdana Żubera.
23 grudnia 1982 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę nr 266/82 w sprawie budowy metra w Warszawie.
15 lutego 1983 r. została powołana Generalna Dyrekcja Budowy Metra. Sprawowała ona funkcje inwestora i generalnego realizatora inwestycji.
15 kwietnia 1983 r. został wbity w ziemię pierwszy pal na trasie wykopu metra.
Budowniczowie i projektanci
Jak odczytać nazwy tych obiektów metra? Otóż stacje określone zostały literą A, zaś tunele między tymi stacjami literą B. Wyjątek stanowi Stacja Techniczno-Postojowa Kabaty, której kod brzmi: STP. Na odcinku ursynowskim znajdują się stacje: A1 Kabaty, A2 Natolin, A3 Imielin, A4 Stokłosy, A5 Ursynów. Tunel B2 znajduje się pomiędzy stacjami A1 i A2, tunel B3 położony jest pomiędzy stacjami A2 i A3, tunel B4 pomiędzy A3 i A4 itd.
Oto nazwiska inżynierów, którym zawdzięczamy wybudowanie odcinka ursynowskiego: Jerzy Zajbert – A5, B5, A6, B6, A7; Tadeusz Kurowicki – A3, B3, A4, B4; Andrzej Marat – A1, B1, A2, B2; Wiesław Ciechowski – STP.
Generalnym projektantem I linii metra był inż. Tadeusz Romanowski. Głównym projektantem koncepcji architektoniczno-plastycznej była ursynowianka Jasna Strzałkowska-Ryszka. Oto nazwiska architektów i inżynierów stacji: A1 Kabaty – architektura A. Szymkiewicz, projekt wnętrz Jasna Strzałkowska-Ryszka, A2 Natolin – architektura Jerzy Blancard, projekt wnętrz Jasna Strzałkowska-Ryszka i Jerzy Blancard, A3 Imielin – architektura W. Kielski, projekt wnętrz Jasna Strzałkowska-Ryszka i W. Kielski, A4 Stokłosy – architektura i projekt wnętrz Jasna Strzałkowska-Ryszka, A5 Ursynów – architektura Jerzy Blancard, projekt wnętrz A. Drzewiecki.
